గాడేపల్లి వీరరాఘవశాస్త్రి
చమత్కార కవిత్వములోని కొన్ని పద్యములు
(చాటువులు )

ఉ : తుమ్మపల్లి కామయ సుతుండు , వితంతుల గేశ యుక్తలన్
రమ్మని కౌగిలించి , యధరంబున జుంబన మాచరించి , దో
సమ్మని యెంచ కే రతుల సంతస మందుచు నుండు , నిట్టికా
ర్యమ్ములు వీరి పూర్వు లెవరైన నరెంగిరె ? యెంచి చూడగన్
ఉ : గుప్పున మంచి వాసనలు గుప్పెడి పాటి పొగాకు నిప్పునన్
జొప్పడ గాచి గోఘ్రుతము సున్నము గూర్చి , పురాణ వేళలన్
దప్పక నాశయ మిచ్చు నిరతంబు బుధాళికి ; గాడేపల్లి కో
టప్పకు గల్ప భూజ కలశార్ణవ కర్ణులు సాటి వత్తురే ?
దైవము దిన్నె రామారెడ్డి గారి స్థానములో రాఘవ గారి కోక గొప్ప సమాధానము పద్యములలోనే చెప్పుదురు గనుక , రాఘవ శాస్త్రి గారితో , వినోద కాల క్షేపములు జరుగుచుండును . అక్షయ సంవత్సర , వసంత వచ్చి నవరా త్రోత్సవములకు రెడ్డి గారింటికి , మదరాసు నుండి బంధువులు వచ్చియుండి , రాఘవ శాస్త్రి గారితో పెద్దన తన కవిత్వమును గురించి మాలిక చెప్పి కొని యుండె గదా ! మీ కవిత్వమును గురించి మీరేమైన మాలిక చెప్పగలరా ? యని వినోదముగ నడిగిరట , అపుడు అత్యాశువు వ్రాసి కొనుడని .
చం : సరిదసమాన వేగమున జక్కని చిక్కని ధారతోడ , నీ
సరసులు వహ్వరే ; యన , రస ప్రసార ప్రాచుర ప్రవాహముల్
దారులకు బొంగి పొరల , మిగులన్ గురి యింపవె , పద్య వృష్టినో
పరమదయాప యోనిధి ; సధాజన వశ్యకరీ ; మహేశ్వరీ ;
అని ప్రార్ధించి , 84 చరణములు గల ఉత్పలమాలికను ఆశువుగా చెప్పిరి .
ఉత్పలమాలిక
(84 చరణములలో 16 మాత్రము )
శ్రీ రమణీయులార ; సరసీరుహ నిర్య దమంద మాధురీ
సార వచస్కులార ; విలసత్క మనీయ మశో విలాసినీ
హారి విహారులార ; పర మాదుర మేదుర చిత్తులార ; ఓ
సూరి వరేణ్యులార ; పరిశుద్ధ వచోరచనాచమత్ర్కి యా

సార రాసానుభావ , గుణసార సమంచిత వృత్త రీతి , వి
స్తార మదీయ దివ్య కవితావనితాభి రతి ప్రసక్తి సం
స్కారము లిందు జూపుటకుగా నిదె కోరితి ;రేను బూనితిన్ ;
ధోరణి విన్నచో – గనక తోయజ కాండ వినిన్సర ద్రసా

సారమయ ప్రవాహరుచి సారెకు దోచు ; నల్లి కల్
గూరుచుచో – వసంత నవ కోమల పల్లవ వెళ్ళ దుల్లతా
గార నిరంతరాయ పరికల్పన నుల్లస మాడు -; వ్యంగ్యపు
న్నేరుపు జూప నెంద – రమణీయ మహో జ్జ్వల యౌవన ప్రభా

చారు విలాస సంభరణ సారసపాణి విలాస వాక్చమ
త్కార విశేష వైఖరులు కన్నుల గట్టినయట్ల తోచు -;నో
రూర గ జేయు మత్కవిత నూకొను భాగ్యము గల్గినంత – శృం
గార రసానుభావ పరికల్పిత యౌవన ఘూర్ణ మాన పం
…………… ……………. ……………..
అని గడగడ చెప్పి వేసిరట . ఇట్టి కవితాధార మన సీమ కవులకే కలదని వీర రాఘవ శాస్త్రిగారు చాటి చెప్పిరి . తెనుగు తల్లికి దివ్యాలంకార భూషితమగు ఉత్పలమాలిక నందించిన ఘనత పెద్దన్న తరువాత వీరికే దక్కినది .

———–