టేకుమళ్ళ కామేశ్వరరావు
కుదింపులు

కుదింపులు రెండు రకాలు . ఒకటి – ఒక మాటలో అక్షరం గాని , అక్షరాలూ గాని విడిచి , లేక అక్షరం మీద అక్షరం ఎక్కించి , హ్రస్వం చెయ్యడం . రెండు – రెండూ లేక కొన్ని మాటలకి అనవసరమైన సంధి కల్పించి హ్రస్వం చెయ్యడం . ఈ కుదింపులు సాధన ఉన్న వారి రచనల్లో ఎక్కడో గాని కనపడవు . ప్రారంభకుల రచనల్లోనో , విశేషంగా ఉంటాయి . సాధారణంగా రచయిత ప్రారంభ దశలో ఇవి విశేషంగా ఉంది సాధన చేస్తూన్న కొద్దీ తగ్గిపోతాయి . ఈ కుదింపులు గ్రంధ కర్త మొట్టమొదటి రచనల్లో విస్తారంగా ఉండడానికి కారణమేమిటంటే అతను ప్రారంభదశలో సంభాషణననుకరిస్తూ రాయడమే . మన సంభాషణల్లో ఉండే కుదింపులకి లెక్క లేదు . గ్రంధ కర్త ప్రారంభదశలో సంభాషణననుకరిస్తూ రాస్తాడు . కాబట్టి ఇవి అతని రచనలో చేరతాయి . కాని ఈ కుదింపుల వల్ల శైలిలో స్పష్టత ఉండదని తెలుసుకొని క్రమేపీ రచనలో వాడడం తగ్గించుకొంటాడు . చదవడానికి విసుగ్గా ఉంటుంది . కనక రచయితలు కుదింపులు చేరకుండా చూసుకోవాలి .
కుదింపులు పాత్ర పోషణ కోసం వాడవచ్చు . అంటే , ఒక పాత్ర తాలూకు ఒకానోకగుణం తెలియ చెయ్యడం కోసం స్త్రీల సంభాషణల్లో కుదింపులు విశేషంగా ఉంటాయి . కాబట్టి స్త్రీ పాత్రల సంభాషణలో వీటిని కొంత వరకూ వాడవచ్చు . ఏదైనా వీటిని మితంగా వాడడమే ఉత్తమం . అలా కాకపోతే ఇది ఫలానా శబ్దమని చదువరికి చటుక్కున తెలియక , శ్రావ్యత ఉండక , చదవడానికి విసుగు కలిగిస్తుంది . అంచేత వీటిని ఎంత మితంగా వాడితే అంత మంచిది .
ఇక్కడ కొన్ని కుదింపులు ఉదాహరిస్తాను . వాటిలో ఏమేనా అచ్చు తప్పులున్నాయో ఏమో నాకు తెలియదు . అవి ఉన్న ప్రకారమే రాసి , వాటి పక్కనే అవి ఏమోస్తరుగా ఉండాలో తెలియ చేస్తాను .
అండమే – అనడమే :
తిండమే –తినడమే
అడు గావే వేసి – అడుగు అవేపు వేసి
ఆయన్తో – ఆయనతో
ఆయం దెక్కడో – ఆయన దెక్కడో
ఇంకో డి దగ్గరి కెళ్లి -ఇంకొకడి దగ్గరికి వెళ్లి
ఇంటి కెళ్లాప్పుడు – ఇంటికి వెళ్లేటప్పుడు
ఇదంతేమీ – ఇదంతా యేమీ
ఊర్కుని – ఊరుకుని
ఏ మన్ను – ఏ మనను
కర్ణం – కరణం
కర్రోటి – కర్ర ఒకటి
కల్త – కలత
కళ్లెంబడి – కళ్ల వెంబడి
కాల్వ – కాలవ
కురూ పెందుక్కావాలి – కురూపి ఎందుకు కావాలి
గట్టొచ్చు – కట్టవచ్చు
గల్ను – గలను
గాల్లు – గాలులు
గో లెట్టితే -గోల పెడితే
చావాలసిందే – చూడటానికి
చూపాల్సొచ్చింది – చూపవల సోచ్చింది : మాట్లాడాల్సోస్తే – మాట్లాడ వలసోస్తే
చూళ్లేడు – చూడలేడు
చె యూపి – చెయ్యి ఊపి
చేయేసి – చెయ్యి వేసి
డాక్టర్తో – డాక్టరుతో
తం దైనట్లుగా – తన దైనట్లుగా
తలూపి – తల ఊపి
తాప్తా – తాపితా
తిడ్తూ వుంటే – తిడుతూ ఉంటె , లేక ,తిడుతూంటే
తిర్లి – తిరిగి
తూల్తూ – తూలుతూ
తేలి వొచ్చీ సరికి – తెలివి వచ్చే సరికి
తేల్తూ =తేలుతూ
దాని క్కారణం – దానికి కారణం
దృక్కులతో – దృక్కులతో
దెబ్బలాడ్టం – దెబ్బ లాడటం
నమ్మిట్లు – నమ్మేటట్లు
నల్లబడ్డం కూడాను – నల్లబడడం కూడాను
నిద్దరట్టడం – నిద్దర పట్టడం
నుంచున్న – నిలుచున్న
నే న్న వ్వాను – నేను నవ్వాను
పట్రమ్మనే – పట్టుకు రమ్మనే
పట్టం – పట్టణం
పడ్తూంది – పడుతూంది
పెట్టూ – పెడుతూ
బడ్తూంది – బడుతూంది
బీత్తనం – బీదతనం
రూపాల్తో – రూపాలతో
రాల్తే – రాలితే
వలేసి – వల వేసి
వింత గున్న దేదీ లేం దేటచే – వింతగా ఉన్నదేదీ లేక పోవడం చేత
విభా తెట్టుకుని – విభూతి పెట్టుకొని
వెడ్తారా – వెడతారా
వెడ్దాం – వెళదాం
సాహేబుల్కి – సాహేబులికి
స్నేహితుల్తోటి – స్నేహితుల తోటి
కొన్ని కొన్ని శబ్దాలకి కుదింపులు ఉండి తీరాలి , విడబరచి రాయకూడదు . ఉదా :- సణుగుకుంటున్నాడు , అతుకుకుంటుంది మొదలైన ప్రయోగాలు కనబడుతున్నాయి . ఇవి శ్రావ్యంగా లేవని వేరే చెప్పక్కర్లేదు . కాని ఇటువంటివి ఎక్కడెక్కడో గాని కనబడడం లేదు . ఆ మాటలు ‘సణుక్కుంటున్నాడు , అతుక్కుంటుంది అని ఉండాలి .

ఈ కింద చూపించినలాంటి కుదింపులు తరచు ప్రయోగించకూడదు , ‘వదిలేసిన , మొదలెట్టింది , యాంత్రాగారాల్లో,పనుల్లో ‘ మొదలయినవి . ఇవి విడబరిచి రాస్తే సోంపు చెడి పోతుందని తోచే చోట్ల మాత్రమే అలాగా కుదించి రాయాలి .

(ఈ పుస్తకానికి కలా ప్రపూర్ణ , మహోపాధ్యాయ , వ్యాకరణాచార్య గిడుగు వెంకట రామమూర్తి పీఠిక రాసారు .)
సేకరణ : వాడుక భాష :
రచనకి కొన్ని నియమాలు – పుస్తకం లోని మొదటి వ్యాసం .
నవ్య సాహిత్య పరిషత్తు గుంటూరు ముద్రణ

———–